مطالعه تطبیقی نقش مایه های کاشی های بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی با نقش مایه های دست بافته های شهرستان اردبیل

در دوران صفویه ثبات حکومت و امنیت جامعه، باعث رشد و گسترش هنرهای مختلفی گردید. در این دوران هنرمندان رشته های مختلف سعی در ایجاد تنوع و زیبایی در کارها و هنرهای خویش بودند. هنر کاشی کاری نیز در این دوران دچار تحول و پیشرفت هم از لحاظ نقش و هم از لحاظ رنگ شد. در این دوران بافندگی دستی نیز همانند سایر هنرها به اوج خود رسید این دست بافته ها همراه با نقوش متنوع و زیبا زبانزد خاص و عام شد. بر روی دست بافته های اردبیل نقوشی به کار رفته که مشابه آن ها را در همه جای بقع? شیخ صفی الدین و به ویژه بر روی کاشی کاری های آن می توان مشاهده کرد. در به وجود آمدن نقوش و رنگ های متنوع، نگرش و باورها و اعتقادات هنرمندان تأثیر فراوانی داشته است. می توان بینش و افکار هنرمندان را در میان نقوش این کاشی ها و قالی ها مشاهده کرد. در این میان فقط نقوش قالی نفیس شیخ صفی به نقوش کاشی های بقعه شباهت فراوان دارند که این نوع نقوش در طرح قالی های منطقه رایج نیست. در کل بیشترین نقش مایه های مشترک کاشی و دست بافته ها از نوع هندسی و نمادین هستند. با توجه به موارد عنوان شده در بالا و همچنین مقایسه ی تطبیقی نقوش آن ها می توان به صراحت اذعان کرد که از میان دست بافته های اردبیل، تنها در بافت قالی شیخ صفی از نقوش کاشی های مجموعه استفاده شده است. در پایان باید یادآور شد که اشتراکات یک نقش مایه همیشه ناشی از یک عامل نیست و گاه علت های چندی باعث به وجود آمدن آن می شود. ممکن است فقط ظاهر نقش مایه هایی مثل هم باشد و حال آنکه انگیزه ایجاد نقش شیء اولیه که الهام بخش طرح آن نقش مایه ها بوده است یکسان نباشد و در روند دگرگونی به هم شبیه شده باشند. روش انجام کار در این پژوهش هم کتابخانه ای است و جمع آوری داده ها و انجام مصاحبه و کارهای قوم نگارانه و تهیه ی عکس ها از نوع میدانی است. اهداف مورد نظر شامل: 1- شناسایی اشتراکات نقش مایه های استفاده شده در دست بافته های اردبیل با نقش مایه های کاشی های بقعه ی شیخ صفی الدین اردبیلی 2- یافتن تأثیرات زیست بوم و اقتصاد معیشتی جامعه بر روی نقش مایه های دست بافته های شهرستان اردبیل